معرفی و شناخت لایه های پوست بدن

پوست انسان، پوششی در سطح بدن است که از آن در برابر محیط بیرون محافظت کرده و همچنین محرک‌های حسی را از محیط خارجی دریافت می‌کند. پوست از سه لایه بافت تشکیل شده است که عبارتند از :

1. اپیدرم (Epidermis): این بخش بیرونی‌ترین لایه پوست است که ساختار محافظ اولیه‌ را می‌سازد و به آن لایه شاخی یا اِستراتوم کورنِئوم (Stratum Corneum) نیز می‌گویند.
2. درم (Dermis): یک لایه فیبری است که اپیدرم را پشتیبانی و تقویت می‌کند.
3. بافت زیر پوستی یا زیر جلدی (Subcutaneous Tissue): عمیق‌ترین لایه پوستی در بدن است که از یک لایه زیر پوستی از چربی در زیر درم تشکیل شده است و مواد مغذی را برای دو لایه دیگر پوست تأمین می‌کند و همچنین برای بدن نسبت به محیط بیرون به صورت عایق عمل می‌کند.

ساختار پوست

همان طور که در بالا اشاره شد، در پستانداران، در پوست دو لایه اصلی وجود دارد: اپیدرم، که مستقیماً با محیط پیرامون بدن در ارتباط قرار دارد و درم لایه‌ای است در زیر اپیدرم واقع شده است. این دو لایه برای بسیاری از کارکرد‌های مطرح شده در مورد پوست بسیار حیاتی هستند. در این بخش به طور دقیق‌تر به بررسی این لایه‌های پوستی می‌پردازیم.

اپیدرم

اپیدرم یا روپوست لایه‌ای از پوست است که از ورود پاتوژن‌ها به داخل بدن جلوگیری کرده و مانع خارج شدن آب از بدن می‌شود. این لایه، از سلول‌های مسطحی به نام سلول‌های پوششی سنگفرشی تشکیل شده است. اصطلاح سنگفرش به معنای شبیه به موزاییک است و شکل صاف و چند بخشی این سلول‌ها را توصیف می‌کند.

سلول‌های لایه اپیدرم شامل انواع مختلفی است که عبارتند از:

• کراتینوسیت‌ها (Keratinocyte): این سلول‌ها می‌توانند بدن را از ورود پاتوژن‌ها محافظت ‌کنند.
• سلول‌های لانگر‌هانس (Langerhans Cells): این دسته از سلول‌ها در صورت بروز عفونت در پاسخ ایمنی بدن کمک می‌کنند.
• ملانوسیت‌ها (Melanocyte): سلول‌های ملانین داری هستند که رنگدانه‌هایی را ایجاد می‌کنند که به پوست بدن رنگ می‌بخشد.
• سلول‌های مرکل (Merkel Cells): این سلول‌ها گیرنده‌های حسی بیضی شکلی هستند که در حس لامسه نقش مهمی دارند.

بیشتر سوختگی‌ها و صدمات پوستی شامل صدماتی است که در اپیدرم اتفاق می‌افتد. این گونه صدمات می‌توانند به سرعت بهبود یابند. صدمات عمیق‌تر که به لایه درم نیز آسیب می‌رساند، ممکن است بسیار جدی و خطرناک باشند.

غشای پایه

غشای پایه یک لایه نازک از الیاف بین درم و اپیدرم است. این غشا می‌تواند هر ترکیبی که بین دو لایه درم و اپیدرم رد و بدل می‌شود را کنترل کند و به عنوان یک لایه دفاعی مضاعف در برابر پاتوژن‌ها و یک محافظ در برابر از دست دادن آب و سایر مواد حیاتی، از طریق پوست به شمار آید. هنگامی ‌که پوست نیاز به رشد یا بهبودی دارد، غشای پایه می‌تواند کنترل خود را بر عبور ترکیبات بین دو لایه کاهش داده و به آب و مواد مغذی اجازه دهد تا اپیدرم آسیب دیده را ترمیم کنند، از این رو این بخش در تسریع روند بهبودی اپیدرم نقش موثری دارد.

لایه درم

درم یا پوست لایه‌ای از ساختمان پوست است که در بخش‌های عمیق‌تری نسبت به اپیدرم قرار دارد و به عنوان سپری در اطراف بدن قرار گرفته که بدن را از اثرات شدید و سخت محیطی محافظت می‌کند. این لایه حاوی بسیاری از ساختار‌های پیچیده، اعم از اعصاب، رگ‌های خونی، فولیکول‌های مو، غدد عرق، و غدد چربی پوست است. این غدد چربی که به «غدد سباسه» نیز معروف هستند، ماده مومی‌ و روغنی را ایجاد می‌کند که سراسر پوست بدن را می‌پوشاند تا از آسیب‌های محیطی در امان باشد.

درم از الیافی تشکیل شده است که شامل کلاژن و ترکیباتی از گلیکوزآمینوگلیکان هستند و قادر به نگه داشتن مقدار زیادی آب در این لایه بوده و در نتیجه از تورم و کوفتگی پوست تا حدی جلوگیری می‌کنند. شبکه‌ای از الیاف کشسان مانند کلاژن با قابلیت انعطاف خود پوست را محکم نگه می‌دارند و پس از کشش و آسیب آن را ترمیم می‌کنند.
سلول‌های درم توسط رگ‌های خونی تغذیه می‌شوند، در حالی که هیچ کدام از رگ‌های خونی به ایپدرم نفوذ نمی‌کنند و اپیدرم مواد را فقط از طریق انتشار از لایه زیرین خود دریافت می‌کند. درم همچنین دارای اعصاب و اندام‌های حسی در سطوح مختلف است.

• وظیفه لایه های پوست چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-02-25تاریخ بروز رسانی : 1400-04-01


• نقش محافظتی پوست
  تاریخ انتشار : 1400-02-16تاریخ بروز رسانی : 1400-04-01


• داروها و اقدامات مفید در مشکلات پوستی
  تاریخ انتشار : 1400-02-20تاریخ بروز رسانی : 1400-04-01


• انواع مشکلات و بیماری های پوستی
  تاریخ انتشار : 1400-02-19تاریخ بروز رسانی : 1400-04-01


• آشنایی با ساختمان پوست بدن انسان
  تاریخ انتشار : 1400-02-24تاریخ بروز رسانی : 1400-04-01